Organska zagađivala i potencijalno toksični elementi u sedimentu delte Neretve (istočni Jadran, Hrvatska)

Organic Pollutants and Potentially Toxic Elements in the Neretva Delta Sediments (Eastern Adriatic Basin, Croatia)

Water, air and soil pollution 236, (2025) 182.

https://doi.org/10.1007/s11270-025-07819-0

Sažetak

U radu su prikazani prvi preliminarni podaci o prisustvu organoklorovih pesticida (OCP), polikloriranih bifenila (PCB), policikličkih aromatskih ugljikovodika (PAU) i 28 potencijalno toksičnih elemenata (PTE) u sedimentu delte Neretve, te o procjeni ekološkog rizika. Za potrebe studije, optimirani su parametri ekstrakcije PAU-ova iz sedimenta uz povišeni tlak i temperaturu (engl. accelerated solvent extraction, ASE): učinkovita ekstrakcija postignuta je smjesom cikloheksana: toluena (3:7, v/v) i četiri ciklusa ekstrakcije na 125°C s povratom u rasponu od 86 do 115% i relativnom standardnom devijacijom manjom od 19%. Prema legislativi iz područja zaštite okoliša koja se odnosi na kvalitetu vodenog okoliša, razine onečišćenja na svim mjestima uzorkovanja imaju rijedak (PCB, OCP) ili povremen (PAU) rizik za vodene organizme. Razine organskih zagađivala u analiziranim uzorcima sedimenta prate niz: PAH>>PCB>OCP, a 28 PTE: Ca>Mg>Al>Fe>S>K>Si>Na>P>Ti>Mn>Sr>Zn>Sb>Cr> Ba>B>Ga>V>Cu>Pb>Li>Ni>As>Mo>Sn>Cd>Be. Međutim,  razine As, Cd i Mo sugeriraju potencijalne ekološke rizike, i  potrebu za daljnjim detaljnijim monitoringom i procjenom rizika.